Camia Kebire Ziyareti

Öncelik: a, kalite: c
linksiz
yönlendirmesiz
wikishia sitesinden
Yakarış
Dosya:Hürremşehr Camisi.jpg

Camia Kebire ziyareti (Arapça:الزيارة الجامعة الكبيرة), Masum İmamlar'ın (a.s) en önemli ve kapsamlı ziyaret namelerinden biridir. Bu ziyaretname, Şialardan birinin isteği üzerine İmam Hadi (a.s) tarafından söylenmiştir. Ziyaret namede Şia’nın imamet, imamların makamı ve Şiaların, Ethar İmamlar (a.s) karşısındaki görevleri hakkındaki inançlar yer almaktadır. Camia Kebire Ziyareti, İmamların (a.s) fasih ve hoş ifadelerle tanıtılması yönünde çok önemli bir ziyaretnamedir.

Bu Adla Adlandırılmasının Nedeni

Has bir imama mahsus olmayan ziyaretnamelere "camia ziyareti" denmektedir. Öte yandan, bu ziyaret öteki ziyaretnamelerden daha kapsamlı olduğu için, bu ziyaretname "Camia Kebire Ziyareti" olarak meşhur olmuştur. Camia Kebire Ziyaretinin metni, uzak ve yakından her imamın ziyareti için okunabilecek bir özelliğe sahiptir.

Camia Ziyaretinin Kaynağı

Bu ziyaretnameyi, Şeyh Tusi “Tehzib”[1] kitabında, Şeyh SadukMen La Yahduruhu’l Fakih[2] kitabında nakletmiştir. Allame Meclisi bu ziyaret hakkında şöyle demektedir:

“Bu ziyaret uzak veya yakından (masumları ziyaret etmek için) en kapsamlı ziyaretnamedir.”[3] Babası ise “Men La Yahzuruhu’l Fakih” kitabının şerhinde şöyle yazmaktadır:

“Bu ziyaret, en üstün ziyaret ve onların en kâmillerindendir. Ben her zaman onun ışığı altında Tahir İmamların (a.s) ziyaretine kutsal mekânlarda (Kerbela, Necef, Medine, Meşhed) nail oldum.”

Bu ziyaretin metni, İmam Hadi (a.s) tarafından nakledilmiştir. İbn-i Babeveyh bu ziyareti, Muhammed b. İsmail Bermeki’den, o da Musa b. Abdullah Nahai’den ve o da İmam Hadi’den (a.s) nakletmiştir.[4] Cuveyni Horasani, “Feraidu’s Simteyn”[5] kitabında bu ziyareti, İbn-i Babeveyh yoluyla ile Hâkim-i Nişaburi’den nakletmiştir. Buna rağmen, bu ziyaretnamenin kaynağı hadis taksimi esasına göre, raviler arasında bulunan belirsiz ve meçhul bir kişi olarak tanınan Musa b. Abdullah Nahai’den dolayı, doğru olarak sayılamamaktadır.[6] Elbette hicretin ilk yıllarındaki hadis uzmanlarının görüşüne göre, karinelerin yardımı ile hadisi doğru ve yanlış diye taksim etmekteydiler.[7] Bu ziyaretname o dönemler doğrulardan sayılmaktaydı. İbn-i Babeveyh’in bu ziyarete olan güven ve itimadı, tercih nedeni ve senedinin takviyesine neden olmaktadır.[8] Buna ek olarak, İmamiye Şia’sı bu ziyareti öyle bir şekilde telakki etmekteydi ki eğer basiret ve eleştiri sahibi isterse, bunun sıhhati için masumların (a.s) sözlerini keşfeden icma iddiasında bile bulunabilmekteydiler.
Şubber[9] bu ziyareti, Nehcü’l Belağa ve Sahife-i Seccadiye ayarında bilmekte ve onda olan fesahat ve belagatin masum dışında sadır olmasının mümkün olmadığını belirtmektedir.[10] İhsa-i de Camia Kebire Ziyaretinin kaynağını inceldikten sonra, şöyle demektedir: Bu ziyarete lafız ve anlam yönünden bakıldığında, bilinçli bir insan bu ziyaretin masumların sözleri olduğunu anlar ve dolayısıyla kaynağının incelenmesine ihtiyaç yoktur.

Muhaddis Nuri’ye göre İbn-i Babevey[11] kendi rivayetinde ziyaretin metnini telhis (kısaltma) ettiğini ve inançlarına uymayan bazı yerlerini sildiğine inanmaktadır.

Camia Kebire Ziyaretinin İçeriği

Camia Kebire Ziyareti, gerçekte imametin aslı ve temeline yönelik yüce ve doğru tavsifleri içermektedir. Şia açısından dinin devamı, bu inanca bağlanmak ve sarılmakla mümkündür. Bu ziyaretin içeriğinde bulunan İmamların (a.s) makamları konusundaki açıklamalardan dolayı, İmam Hadi (a.s) bu ziyaretin okunmadan önce yüz defa tekbir getirilmesini ve bu şekilde İmamların (a.s) hakkında aşırıya kaçılmamasını istemektedir.[12]

Bu ziyarette, Hz. Peygamber Efendimizin (s.a.a) Ehlibeyti (a.s) onun hak halifeleri olarak tasvir edilmekte ve Şia’nın tüm öğretileri fasih bir dille ele alınmaktadır. İmamların (a.s), Hz. Peygamber-i Ekrem (s.a.a) ile olan ilişkileri, İmamların (a.s) ilmi, ahlaki ve siyasi makamlarının dillendirilmesi, onların örnek ve model olmaları, tevhit ve imamet arasındaki ilinti, Allah’ı tanıma ile imamı tanıma arasındaki irtibat, Ehlibeyt'in (a.s) ismet ve masumiyeti, onların bir bütün olarak yaratılışları, tevalla, teberra, ricat ve teslim vb. gibi özellikler buna örnektir. Bu ziyarette İmamların (a.s) fazilet ve üstünlükleri fasih bir dille, Kur’an ve sünnetle ilintili olarak en üstün bir şekilde beyan edilmiştir.

Camia Kebire Ziyaretinin Metni

Camia Kebire Ziyareti İndir

Camia Kebire Ziyaretini indirip dinlemek için tıklayınız:

Camia Kebire Ziyareti (Semavati)

Camia Kebire Ziyaretinden Pasajlar

Ziyaretin başlarındaki şu cümlelerde: «السَّلامُ عَلَیکُمْ یا أَهْلَ بَیتِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعَ الرِّسَالَةِ‌» ; “Selam olsun size ey Peygamber'in Ehli Beyt'i, risalet'in karargâhı” İmam Hadi (a.s) bu anlamları getirmiştir:

  • Allah-u Teâlâ, Ehlibeyti (a.s) kendi kerametine mahsus kılmış ve onları risalet karargâhı, meleklerin uğradığı kimseler ve vahyin iniş yeri olarak karar kılmıştır.
  • Allah’ın bu kararı, onun kemaliye sıfatlarından kaynaklanmıştır. Ehlibeyt (a.s), bunlara sahiptir ve bunun vasıtasıyla zirveye çıkmış ve orada ilim, hilim, keramet ve rahmeti cem etmişlerdir.
  • Ehlibeyt (a.s) Allah’ın risalet karargâhıdır. Allah-u Teâla, onları Müslümanların lideri olarak karar kılmasının yanı sıra, beşeriyetin liderliği makamına atamıştır.

İmam Hadi (a.s) şu ifadeleri ile: «السلام علی ائمة الهدی و مصابیح الدجی‌» ; “Selam olsun sizlere ey hidayet imamları, karanlıkların nurları” aşağıdaki noktalara değinmiştir:

  • Ehlibeyt (a.s), hidayet önderleridir ve imamet görevini üstlenen Ehlibeyt'ten olmayan diğer insanlar, hidayet hattının muhalifleri ve delalet veya sapkın imamlardan sayılmaktadırlar. Bu sebepten dolayı, dini marifetleri Hz. Resul-ü Kibriya Efendimizin (s.a.a) Ehlibeyti dışında kimseden almamak gerekir ve hareket mesiri, onların hareket mesiri dışında olmamalıdır.
  • İmamlar (a.s), kâmil ve tam akla sahiptirler. Onlar, dünya insanlarının sığınak yeri ve Peygamberlerin varisleridirler. Onlar, en üstün insan örnekleridir. Öteki insanlar onlara uymalı ve tabi olmalıdır. Onlar, en üstün kemallere insanları davet etmekte ve diğer insanlar onların peşi sıra gitmelidir.
  • Ehlibeyt (a.s), Allah’ın marifet karargâhı ve bereket meskenleridir. Onlar, Allah-u Teâlâ’nın hikmet madenleri, Hz. Hakk’ın sırlarının muhafızları, O’nun kitap ilminin taşıyıcıları ve Peygamberinin halifeleridirler.
  • Allah’a davet edicilerin, Allah yolundaki asaletlerini ortaya koyan bazı özellikleri vardır. O özellikler şunlardan ibarettir:
  1. Onlar, Allah’a davet ediciler ve Hz. Ehediyetin rıza ve hoşnutluk yollarına kılavuzluk eden yol göstericilerdir.
  2. İmamlar (a.s) Allah-u Teâlâ’nın emirlerine itaat yolunda sabit kademdirler.
  3. Allah-u Teâlâ’ya tam ve eksiksiz muhabbet beslemektedirler.
  4. Allah-u Teâlâ’nın tevhidinde halis ve muhlistirler.
  5. Onlar, hiçbir zaman söz ve kelamlarında ve aynı şekilde eylemlerinde Allah’ın emrinden öne geçmezler.

Ziyaret duasının ilerleyen bölümlerinde Şia’nın en temel fikri ve düşünsel unsurlarına değinilmektedir:

  • Allah’tan başka ilah olmadığına ve O’nun her türlü şerikten münezzeh olduğuna iman etmek.
  • Hz. Muhammed’in (s.a.a) Allah’ın has kulu, seçilmiş ve övülmüş elçisi olduğuna iman etmek.
  • Ehlibeyt İmamlarının (a.s) ismet ve keramet makamına sahip olduklarına iman etmek.

Ziyaretin bazı pasaj ve bölümlerinde Masum İmamların (a.s) ameli yaşamlarına yönelik davranışları şu şekilde ele alınmaktadır:

  1. İlahî ahit ve misakın (ant) yerine getirilmesi ve O Zat-ı Akdes(her türlü kusur ve noksandan uzak)’in itaatinin sağlamlaştırılması.
  2. İnsanlara nasihat ve öğüt verilmesi gizli ve açıkta Allah’ın hoşnutluğu için onların hayrının istenmesi.
  3. İnsanların delil, hikmet, nasihat ve öğüt aracılığı ile Hak yoluna davet edilmesi.
  4. Canlarından geçerek, uygunsuz şeylere sabrederek, Allah yolunda her daim fedakârlık göstermek.
  5. Namaz kılarak, zekât vererek ve öteki ibadetlere amel ederek, İslam’ın din hudutlarına riayet etmek.
  6. İslam şeriatının tahriften korunması için, korunması ve hıfzedilmesi.
  7. İlahî kaza ve kader karşısında teslim olmak.
  8. Peygamberlerin yolunun tek olduğuna vurgu yaparak, geçmiş peygamberlerin tasdik edilmesi.

Ziyaretnamenin şu bölümünde: فَالرَّاغِبُ عَنْكُمْ مَارِقٌ وَ اللَّازِمُ لَكُمْ لَاحِقٌ وَ الْمُقَصِّرُ فِي حَقِّكُمْ زَاهِقٌ ; (Öyleyse sizi bırakıp başkasına yönelen sapar; size sarılan Hakk'a kavuşur ve hakkınızı çiğneyen ise, zevala uğrar.) Ehlibeyt (a.s) dostlarının akıbetleri ile Ehlibeyt (a.s) düşmanlarının akıbetleri ele alınarak, dostlar saadet ehli ve düşmanlar ise, şekavet ve bedbaht ehli olarak tanıtılmaktadır. «فبلغ اللّه‏ بکم أشرف محل المکرمین وأعلی منازل المقربین وأرفع درجات المرسلین‌» ; (Allah sizi değerlilerin en şerefli yerine, mukarriblerin en üstün menziline ve elçilerin (peygamberlerin) en üstün derecelerine ulaştırsın.) cümlesinde ise, şu noktaların altı çizilmektedir:

  1. İmamların Ric’at'ına imanın zorunluluğu ve onların devlet kuracaklarına inanmak.
  2. İmamların (a.s) kabri şeriflerini ziyaret etmenin önemi.
  3. Ric’at’a imanın önemi.
  4. Onların kuracakları devletin tüm dünyada küresel bir şekilde hâkim olması için her daim hazır olmanın zorunluluğu.
  5. Onların düşmanlarından uzak durmanın zorunluluğu.
  6. Allah-u Teâlâ’nın, Ehlibeyt’in (a.s) eliyle Müminleri nasiplendirdiği şeylere müminlerin hoşnut olması.
  7. Müslümanların doğru bir şekilde vahdeti, Ehlibeyt (a.s) sancağı ve çatısı dışında gerçekleşmeyecektir.
  8. Ehlibeyt'e (a.s) iman, duygusal bir emir değildir. Bilakis bilinçli bir şekilde, idrak, araştırma ve tahlile dayalı olmalıdır.

Camia Ziyaretinin Şerhleri

Camia ziyaretine çeşitli şerhler yazılmıştır. Allame Muhammed Taki Meclisi (ö. 1070 h.k.) bu ziyareti iki kere şerh etmiştir:

  • Bir kere “İbn-i Babeveyh”in kitabı “Men La Yahduruhu’l Fakih” kitabının şerhinde “Ravzatu’l Müttakin”in zımnında Arapça olarak,
  • İkinci defa İbn-i Babeveyh’in aynı kitabının Farsça şerhinin “Livami Sahibkarani” kitabının zımnında Farsça yazmıştır. Allame Muhammed Bakır Meclisi de Biharu’l Envar[13] kitabında ziyaretin bazı bölümlerini icaz şeklinde şerh etmiştir.

Camia Kebire ziyaretinin en önemli şerhi, Şeyh Ahmed b. Zeynuddin Ahsa-i’nin (ö. 1241 veya 1243) “Şerhu’z Ziyareti’l Camietu’l Kebire” adlı 4 ciltlik eseridir. Bu kitap defalarca basılarak yayınlanmıştır. Bu kitap Şeyhiye meşrebi ile yazılmış, Camia Kebire Ziyaretinin en kapsamlı ve en ilmi şerhidir. Kelam, edep, hadis ve felsefe konularını içermektedir. “El-Envaru’l Lamie” kitabı ise Seyyid Abdullah Şubber tarafından son dönemlerde yazılmış olan faydalı ve güzel şerhlerden birisidir. Camia Kebire ziyaretine yazılmış olan diğer şerhler şunlardan ibarettir:

Arapça Şerhler

  • el-Envaru’s Satıa-e fi Şerh-i Ziyareti’l Camia, Cevad Kerbela-i[14]
  • el-Envaru’l Lamie fi Şerhi’z Ziyareti’l Camie, Seyyid Abdullah b. Muhammed Rıza Şubber Kazımı (1188-1242 h.k.), tahkik: Fazıl Fırati ve Ala Kazımi[15]
  • Hakaiku’l Esrar, Muhammed Taki Ağa Necefi İsfahani (ö. 1332 h.k.), telif: 1296 h.k.[16]
  • Senedu’z Ziyareti’l Camia, Seyyid Yasin Musevi[17]
  • Şerhu’z Ziyareti’l Camieti’l Kebire, Şeyh Ahmed İhsa-i (ö. 1166-1243 h.k.)
  • Şerhu’z Ziyareti’l Camieti’l Kebire (Telvihu’l İşaret fi Telhis Şerhi’z Ziyaret), Ahmed İhsa-i (ö. 1243 h.k.), telhis: Seyyid Muhammed Hüseyin Meraşi Şehristani (1255-1315 h.k).[18] Müellif bu kitapta, tekrarlanan şeyleri zikretmeyerek, önemli noktalara değinmiş ve haşiyesinde kitabın benzerlikler ve yanlışlıklarını tashih ederek, kendisini “Abdul Samet Hairi Mazenderani” müstear adıyla tanıtmıştır.
  • eş-Şumusu’t Talia fi Şerhi’z Ziyareti’l Camie, Ağa Reyhanullah b. Seyyid Cafer Keşfi Burucerdi (1267-1338 h.k)[19]
  • eş-Şumusu’t Talia fi Şerhi’z Ziyareti’l Camie, Seyyid Hüseyin Hamedani Drud Abadi (ö. 1344 h.k.)[20]-[21]
  • es-Savarimu’l Katie ve’l Hücecu’l Lamie fi İsbati Sıhheti’z Ziyareti’l Camie, Abdul Kerim Ukayli.[22]
  • Fi Rihabi’z Ziyareti’l Camietu’l Kebire, Seyyid Ali Hüseyni Sadr.[23]

Farsça Şerhler

  • Edeb-i Fenayi Mukarriban, Ayetullah Cevadi Amuli.[24]
  • Şerh-i Ziyaret-i Camia Kebire, Fahru’l Muhakkikin Şirazi.
  • Esraru’z Ziyaret ve Burhanu’l İnabet fi Şerhi Ziyareti’l Camia, Muhammed Taki Ağa Necefi İsfahani (ö. 1332 h.k), basım tarihi: 1296 h.k.[25]
  • Envaru’l Velayetu’s Satia fi Şerhi Ziyareti’l Camie, Seyyid Muhammed b. Raziuddin Hüseyni Vahidi Şebisteri (335-1421 h.k), tercüme ve tahkik: Şeyh Haşim Salihi.[26]
  • el-Envaru’t Talie fi Şerhi’z Ziyareti’l Camie, Şeyh Ali Asker Münevveri Tebrizi (ö. 1424 h.k)[27]
  • Ba Ehteran Tabnak-ı Velayet, Seyyid Abdullah Şubber (1188-1242 h.k), tercüme: Abbas Ali Sultan-i Gülşeyhi.[28]
  • Hazanu’l İlm ve Ehli Beytu’l Vahy, Seyyid Hüseyin Ayetullah-i Cehrumi Cehrum.[29]
  • Sima-i Eimme, Şerh-i Ziyaret-i Camie, Ali Nizami Hamedani, takrir: Bayan Hisari Hamedani.[30]
  • Şerh-i Ziyaret-i Camia Kebire, Muhammed Taki Meclisi İsfahani (1003-1070 h.k), mukaddime ve hal şerhi: Mehdi Fakih İmani İsfahani.[31] Bu kitap, “Men La Yahduruhu’l Fakih” kitabının şerhi olan “Livami Sahibkarani” kitabından alıntıdır. Aynı şekilde, “Ravzatu’l Müttakin” (Men La Yahduruhu’l Fakih kitabının Arapça şerhi) kitabında Camia Ziyaretini şerh etmiştir.
  • Şerh-i Ziyaret-i Camia Kebire, Seyyid Ziyauddin Esterabadi.[32]
  • Şerh-i Ziyaret-i Camia Kebire, Seyyid Muhammed Taki Nakavi Kayini.[33]
  • Şerh-i Ziyaret-i Camia Kebire, Muhammed Hadi Fahru’l Muhakkikin Şirazi (1340-1420 h.k), mukaddime ve tahkik: Seyyid Muhammed Cevad Tabersi Hairi.[34]-[35]
  • Şerh-i Ziyaret-i Camia Kebire (Pertovi Velayet), Seyyid Muhammed Vahidi Şebisteri (1335-1421 h.k.), tahkik: Haşim Salihi.[36]-[37]
  • Şerh ve Tefsir-i Ziyaret-i Camia Kebire, Rahim Tevekkül.[38]
  • Şemsu Talie der Şerh-i Ziyaret-i Camia, Muhammed Tayyip Zade Ahmed Abadi İsfahani.[39]
  • Ali (a.s) ve Ziyaret-i Camia Kebire, Abdulali Guya (1340-1415 h.k.).[40]
  • Fevaid-i Nafie Şerife der Şerh-i Ziyaret-i Camia, Muhammed Tütüncü Tebrizi (ö. 1395 h.k.).[41]
  • Makamat-ı Evliya, Şerh-i ber Ziyaret-i Camia Kebire, Seyyid Mücteba Hüseyni.[42]
  • Nucum-u Lamie der Şerh-i Ziyaret-i Camia, Ebu Turab Huda-i (1274-1373 h.ş.)[43]

Arapça Hatlı Kitaplar

  • el-İ’lamu’l Lamie fi Şerhi’z Ziyareti’l Camie, Seyyid Muhammed Tabatabai Burucerdi (ö. 1160 h.k.) (Seyyid Behru’l Ulum’un ceddi)[44]
  • el-Envaru’s Satia fi Şerh-i Ziyareti’l Camie, Allame Şeyh Muhammed Rıza Garavi Necefi (1304-1385 h.k.)[45]
  • Enisu’t Tullab, Muhammed Cafer b. Ağa Muhammed Ali b. Vahid Behbehani Payan, telif tarihi: 1245 h.k.[46]
  • Şerh-i Bazı İbarati’z Ziyareti’l Camie Kebire, Muinuddin b. Muhammed Sadık Hadimu’l Hüseyni.[47]
  • Şerhi’z Ziyareti’l Camieti’l Kebire, Bahauddin Seyyid Muhammed Naini Muhtari (ö. 1130-1140 h.k.) (Şeyh Hürrü Amuli’nin çağdaşı)[48]
  • Şerhi’z Ziyareti’l Camieti’l Kebire, Muhammed Kasım b. Muhammed Kazım Razi Payan, telif tarihi: 19 Camazieyelahir 1133, Şah Sultan Hüseyin Safavi adıyla.[49]
  • Şerhi’z Ziyareti’l Camieti’l Kebire, Ali Naki Hairi Tabatabai (Al-i Sahib Riyaz) (ö. 1289 h.k.)[50]
  • Şerhi’z Ziyareti’l Camieti’l Kebire, Hacı Mirza Ali Garavi Aliyari Tebrizi (1319-1417 h.k.)[51]
  • Şerhi’z Ziyareti’l Camieti’l Kebire, Seyyid Muhammed Ali Muvahhit Ebtehi İsfahani (1347-1423 h.k.)[52]
  • Şerhi’z Ziyareti’l Camieti’l Kebire, müellif: meçhul.[53]
  • Kaşifu’l Esrar, Mirza Hidayetullah Gulpeygani.

Farsça Hatlı Kitaplar

  • el-İlhamatu’r Razaviyye, Seyyid Muhammed b. Mahmut Hüseyni Levasani Tahrani (ö. 1355 h.k.)[54]
  • el-Katie fi Şerhi’l Ziyareti’l Camie, Seyyid Hasan Razavi Kummi (1358 h.k.).[55]
  • Şerh-i Ziyaret-i Camie Kebire, Allame Mirza Muhammed Ali Çahardehi Reşti Necefi (ö. 1334 h.k.)[56]
  • Şerh-i Ziyaret-i Camie Kebire, Şeyh Abbas Hairi Tahrani (1298-1360 h.k.)[57]
  • Şemsi Talie der Şerh-i Ziyaret-i Camie, Allame Seyyid Abdullah Musevi Biladi Buşehri (1290-1372 h.k.)[58]

Referanslar

  • Nigereş-i Movzu-i ber Ziyaret-i Camie Kebire
  • Araştırma Aynasında Camia Ziyareti
  • Camia Kebire Ziyaretinin kaynağının incelenmesi
  • “Camia Kebire Ziyareti” kitapları
  • Camia Kebire Ziyareti Aynasında İmam Zaman (a.f)

Kaynakça

  1. Tusi, Tehzib, c. 6, s. 96-102.
  2. Men La Yahduruhu’l Fakih, c. 2, s. 610.
  3. Meclisi, Zadu’l Mead, s. 301.
  4. İbn-i Babeveyh, c. 2, s. 610.
  5. Feraidu’s Simteyn, c. 2, s. 179-186.
  6. Bkz. İhsa-i, c. 1, s. 30.
  7. Bkz. Mudir Şaneçi, s. 146.
  8. Bkz. İhsa-i, c. 1, s. 31.
  9. Şubber, s. 33.
  10. İhsa-i, c. 1, s. 30.
  11. Müstedreku’l Vesail, c. 11, s. 170-171.
  12. Muhammed Taki Meclisi, ş. 1377, c. 8, s. 666.
  13. Biharu’l Envar, c. 99, s. 134-144.
  14. Kum, Müessese-i Daru’l Hadis, ş. 1377, c. 5, ikinci baskı, veziri.
  15. Kum, Mektebetu’l Emin, 1422 h.k, s. 208, veziri.
  16. İsfahan, 1296 h.k., s. 35.
  17. Dimeşk, Havza Ehl-i Beyt (a.s), 1419 h.k, s. 60, Rak’i.
  18. Beyrut, Müessesetu’l Belağ, 1424 h.k, s. 170, Veziri.
  19. Tahran, 1354 h.k., Bkz. El-Zaria, c. 14, s. 222.
  20. Tahran, Merkez-i Neşr-i Kitap, 1378 h.k, s. 544, Rak’i.
  21. Bu kitap, Camia Ziyaretine yazılmış olan en güzel şerhlerden birisidir; faydalı ve değerli araştırmaları içermektedir.
  22. Kum, Müessese-i Biz’atu’l Mustafa, 1421 h.k, s. 180, Veziri.
  23. Kum, Daru’l Gadir, 1382 h.ş, s. 700, Veziri.
  24. Bu mecmuadan şu ana kadar 7 cilt, İsra yayınları tarafından yayınlanmıştır.
  25. Bu yazı, müellifin Arapça tercüme ve şerhi, "Hakiku’l Esrar" adıyla haşiyesinde basılmıştır. Bkz. El-Zaria, c. 2, s. 35 ve c. 7, s. 29.
  26. Kum, Vefa-i, 1376 h.ş, s. 300, Veziri.
  27. Kum, Mümin, 1380 h.ş, s. 521, Veziri.
  28. Meşhed, Bonyad Pejuheşhayi İslami, 1372 h.ş, s. 244, Veziri.
  29. Mücteba Şehid Musalla Nejad, 1377 h.ş, s. 108, Rak’i.
  30. Kum, Feraiz, 1378 h.ş, c. 3, s. 536-368, Veziri.
  31. İsfahan, Hüseyniye İmad Zade, 1373 h.ş, s. 190 (s. 40, biyografi ve mukaddime, s. 150), Veziri.
  32. Tahran, mektep Kur’an, 1372 h.ş, 1413 h.k, s. 341, Veziri.
  33. Tahran, Neşr-i Sadık (a.s), 1378 h.ş, s. 530, Veziri.
  34. Meşhed, Fedek, 1368 h.ş. / 1410 h.k, c. 2, s. 550-552, Veziri.
  35. Bu şerh, Camia Kebire Ziyaretine yazılmış olan en iyi Farsça şerhlerden biridir ve tarih, hadis, tefsir, edep ve lügat içerikli bir özelliğe sahiptir.
  36. Kum, Vefa-i, 1378 h.ş, s. 302, Veziri.
  37. Bu kitap, Arapça'ya tercüme edilmiştir.
  38. Tahran, Kuleyni, 1372 h.ş./ 1414 h.k, s. 158, Rak’i.
  39. Tahran, 1376 h.k, c. 2.
  40. Tahran, Zurare, 1378 h.ş, s. 310, Veziri.
  41. Tebriz, 1341 h.ş.
  42. Tahran, Nistan, 1379 h.ş, s. 333, Veziri.
  43. Meşhed, Horasan basım evi, 1366 h.ş, s. 324, Rak’i.
  44. Hatlı nüshası, Fazıl Hansari (Hansar şehrinde) kütüphanesinde, Şeyh Musa Hansari kitabetinde bulunmaktadır. Bkz. Ez-Zaria, c. 2, s. 239; Kütüphane fihristi, c. 1, s. 142.
  45. El-Muntehab min İ’lami’l fikr ve’l Edeb / 496.
  46. Kitabın bir bölümü, Camia Ziyaretinin şerhidir. Bkz. Ez-Zaria, c. 2, s. 459.
  47. Hatlı nüshası, Tahran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi kütüphanesinde bulunmaktadır. Bkz. İlahiyat Fakültesi Kütüphane fihristi, c. 1, s. 308.
  48. Hatlı nüshası, Ayetullah Gulpeygani Kütüphanesinde (Kum’da) mevcuttur. Bkz. Ez-Zaria, c. 13, s. 306; Kütüphane fihristi, c. 1, s. 139.
  49. Hatlı nüshası, Tahran üniversitesinde mevcuttur. Bkz. Kütüphane fihristi, c. 12, s. 2933.
  50. Şerh-i Muzhi, kapsamlı bir şerh olmasına rağmen yarım kalmıştır. Bkz. Ez-Zaria, c. 13, s. 306.
  51. Bkz. El-Müselselat fi’l İcazat, c. 2, s. 583; Mecelle Ayna Pejuheş, sayı 76, s. 132.
  52. El-Müselselat fi’l İcazat, c. 2, s. 583; Mecelle Ayna Pejuheş, sayı 76, s. 132.
  53. Hatlı nüshası, İslami Şura Meclisi kütüphanesinde 46 sayfa halinde mevcuttur. Bkz. Meclis Kütüphanesi fihristi, c. 12, s. 83.
  54. Bkz. Ez-Zaria, c. 2, s. 302.
  55. Hatlı nüshası, müellifin hattıyla, 146 sayfada (292 sayfa), Ayetullah Gulpeygani kütüphanesinde (Kum) 39/240’da mevcuttur.
  56. Bkz. Ez-Zaria, c. 13, s. 306.
  57. Bzk. Nukebau’l Beşer, c. 4, s. 990; Gencine-i Danişmendan, c. 4, s. 426.
  58. Bkz. Ez-Zaria, c. 14, s. 223.

Bibliyografi

  • İbn-i Babevey, Muhammed Ali, Men La Yahduruhu’l Fakih, müsehhih: Gaffari, Ali Ekber, Camia Müderrisin, Kum, k. 1413.
  • Tusi, Muhammed b. Hüseyin, Tehzibu’l Ahkâm, müsehhih: Horasan, Hasan el-Musevi, Daru’l Kutubu’l İslamiye, Tahran, k. 1407.
  • Meclisi, Muhammed Bakır, Biharu’l Envar, Daru İhya Turas Arabi, Beyrut, 1403 h.k.
  • Cuveyni, İbrahim b. Muhammed, Feraiudu’s Simtayn, muhakkik: Mahmudi, Muhammed Bakır, Müessese-i el-Mahmudi, Beyrut.
  • Meclisi, Muhammed Bakır, Zadu’l Maad, Beyrut, Alaaddin A’lemi baskısı, 1423 h.k, 2003 miladi.
  • Nuri, Hüseyin b. Muhammed Taki, Müstedreku’l Vesail ve Müstenbitu’l Mesail, Müessese-i Al-i Beyt (a.s), li-ihyau’t Turas, Beyrut, 1411 h.k, 1991 miladi.