Came’i Ehadisü-l Şia (Kitap)

wikishia sitesinden

Came’i Ehadisü-l Şiatü fi Ahkamü-l Şeria (Arapça: جامِعُ أحادیثِ الشّیعَة فی احکام الشریعه) ya da kısaltılmış adıyla Came’i Ehadisü-l Şia kitabı Şii fıkıh hadislerini içeren ve Arapça yazılmış bir kitaptır. Bu kitap Şii taklit mercilerinden Ayetullah Burucirdi (Vefatı H. Kameri 1380) ile başta İsmail Muezzi Malayiri olmak üzere bir grup öğrencisinin önerisi, gayreti ve çabalarıyla yazılmıştır.

Kitabın yazılmasına Hicri Kameri 1370 yılında ilk başlarda Vesâilü-l Şia kitabının bazı eksikliklerinin giderilmesi amaçlanmış olsa da daha sonra Şii fıkhının diğer rivayet kaynakları da bu kitaba eklenmiştir. Söz konusu kitabın kapsamlı olması, hadislerin bölük pörçük olmaması, bölümler halinde olması, ahkam belirten ayetlerinin zikredilmesi, fıkhî hadislerin adap ve sünen rivayetlerinden ayrılması Came’i Ehadisü-l Şia kitabını başlıca özellikleri olarak kabul edilmektedir.

Kitabın yazımı Hicri Kameri 1370 yılında başlamış ve yaklaşık on yıl sonra ilk cildi yayınlanmıştır. Came’i Ehadis, 26 cilt ve 31 cilt olmak üzere iki farklı şekilde yayınlanmıştır. 31 ciltlik baskısı Şii Fıkhının Kaynakları “منابع فقه شیعه ” adıyla Farsça'ya da çevrilmiştir.

Müellifleri

Came’i Ehadis, Şii taklit mercilerinden Ayetullah Burucirdi'nin (H. Kameri 1380 yılında öldü) Yirmi talebesinin[1] iş birliği ve çabaları ile yazılmıştır.[2] Kitap için yedi yıl boyunca çeşitli notlar alındı. İsmail Muezzi Malayiri, Ali Penah İştihardi ve Muhammed Vaizzade Horasani bu kitabı incelemişlerdir. Kitabın editörlüğünü ve düzenlenmesini de İsmail Muezzi Malayiri yapmıştır.[3]

Ayetullah Burucerdi H. Kameri 1370 yılında söz konusu kitabın yazılmasını teklif etti.[4]

Önemi

Came’i Ehadis, Hicri ikinci yüzyıldan 14. yüzyıla kadar yüzden fazla Şii fıkıh kaynağının hadislerini içerir.[5] Bu nedenle tercüme edilirken kitabın ismi "Şii Fıkıh Kaynakları" şeklinde tercüme edilmiştir.[6] Bu kitapta aktarılan hadislerin sayısı 48.342'ye kadar ulaşmaktadır.[7]

Ayetullah Burucirdi, Came’i Ehadisü-l Şia kitabını hayatının semeresi (meyvesi) olarak görmektedir.[8] İmam Humeyni gibi bazı taklit mercileri bu kitaptan yararlanmışlardır.[9] Taklit mercilerinden Ayetullah Sübhani, kitabın bölümler halinde olması, düzenli ve tertipli olması, kapsamlı olması gibi özelliklerinden dolayı Came’i Ehadisü-l Şia kitabını çokça methetmiştir. Bu kitapla birlikte Şii fakihlerin diğer hadis kaynaklarına başvurmaya olan ihtiyacını ortadan kaldırdığına inanmaktadır.[10]

Yazılma Motivasyonu

Şii hadislerin daha kapsamlı olarak yazılmasının önerilmesinin nedeni içtihadı yavaşlatan Vesâilü-l Şia[11] kitabının bazı eksikliklerinin ve zayıflıklarının giderilmesi amaçlanmıştır.[12] Bu problemler arasında hadislerin parçalar halinde olması, rivayetlerin sıkça tekrarlanması ve böylece kitapların hacminin genişlemesi rivâyetlerin başı ile sonunun ayırt edilememesi şeklinde belirtilmektedir. Ayrıca rivayetlerin parçalı olması müellifin tekrardan kaçınmak için her bir kıtada (parçada) sadece bir hadisten senet göstermesine neden oluyordu ki farklı senetler getirmenin de delili pekiştirmede ciddi faydaları vardır. Örneğin bazı durumlarda Mustefiz Hadisin (farklı kaynaklarca tekrarlanan hadis) faydasına işaret edilir.[13]

Kitabın yazarlarından Muhammed Vaizzade'ye göre söz konusu kitabın yazımına, sadece Vesâilü-l Şia kitabının hadislerini incelenmesi gerektiği görüşüyle başladı. Bu nedenle önceleri "Tehzibu-l Vesa'il" olarak adlandırılmıştır.[14] Ancak daha sonra Kütüb-i Erbea, Mustedrekü-l Vesail ve diğer hadis metinlerinden tüm Şii fıkıh hadislerinin de buna dahil edilmesine karar verildi.[15] Bu nedenle Ayetullah Burucirdi, bu kitabı kapsamlı bir Şia hadis kaynağı olarak nitelendirmiş ve ismini Came’i Ehadisü-l Şia “جامع احادیث الشیعه” olarak adlandırmıştır.[16]

Ayetullah Burucirdi çalışmaya başladıktan bir yıl kadar sonra her bölümün sonunda Sünni hadislerini de zikretmeye karar verdi. Bunun sebebi olarak da Sünnîlerin kıyas ve istihsandan edindikleri dini esasların rivayetlerden de elde edilebileceğini anlamalarını sağlamak olduğu söylenmiştir.[17] Ayrıca Burucirdi, Şii fıkhının Sünnî fıkhını denetleyebilecek yapıda olduğuna ve Sünnî âlimlerin fetvalarıyla rivayetlerinin bilinmesinin rivâyetlerin daha iyi anlaşılmasına etkisi olduğuna inanıyordu.[18]

Bu uygulama Taharet kitabının sonuna kadar yapıldı ancak daha sonra Ayetullah Burucirdi kararını değiştirerek bundan vazgeçti. Bu kararını değiştirmesinde söylenenlere göre oğlu Muhammed Hasan'ın etkili olmuştur. Oğluna ona kendisi hakkında ilerde “Şii alimler Ehlbeyt'in hadislerini diğer mezheplerin hadislerinden ayırmış fakat Ayetullah Burucirdi onları birbirine katmış.” şeklinde konuşulacağını söylemiştir.[19]

Muhtevası

Came’i Ehadisü-l Şia kitabının çeşitli Şii hadislerinin derlenmesiyle başlayan bir girişi vardır.[20] İslam Peygamberi Hz. Muhammed’in (s.a.a) sünnetinin ve Ehlbeytinin hücceti (delilleri),[21] kıyas yapmanın caiz olmadığı ve ibadette niyetin farz olması gibi konular kitabın girişinde yer alan başlıca hususlardandır.[22]

Mukaddimesine Ayetullah Burucirdi tarafından başlanılmış ve vefatından sonra oğlu Seyit Muhammed Hasan tarafından tamamlanmıştır.[23]

Came’i Ehadis, fıkıh başlıkları, ibâdetler, kısas ve diyetler konusuna varıncaya kadar belli bir sıraya göre derlenmiştir.[24]

Özellikleri

Came’i Ehadisü-l Şia kitabının mukaddimesinde kitap hakkında 23 özellik belirtilmiştir; bu özelliklerden bazıları şunlardır:

  1. Hadislerin parçalanmamış olması: Her hadis, senedi ve metni ile birlikte eksiksiz bir şekilde en uygun bölümde zikredilmektedir.
  2. Fıkhî bir mesele hakkındaki bütün rivayetlerin bir araya toplanmış olması.
  3. Hadis metninin ortak senetleriyle birleştirilmiş olması: Bir hadisin önceki hadisle ortak bir senedi varsa söz konusu senet ortak olduğundan tekrar edilmez ve "Bu senetlere göre" “بهذا الإسناد” ibaresi ile işaretlenir.
  4. Her konu başlığının başında Kur'ânî sıraya göre yazılmış ilgili ayet hakkındaki rivayet sırasının belirlenmiş olması.
  5. Sünni rivâyetlerin, adap ve dualarının fıkhî hükümlerle ilgili hadislerden ayrıştırılarak ayrı bir ciltte toplanmış olması.
  6. Kütüb-i Erbea kitaplarından rivayet edilen hadislerin orijinal el yazmaları ile önceden karşılaştırılmış olması.
  7. Kapsamlı olması: Taharetten diye konularına kadar fıkhın tüm bölümlerini içermesi.[25]

Her bölümde kapsamlı hadislerin müellifleri önce onunla ilgili fıkhî ayetleri vermişlerdir. Daha sonra fetvanın verildiği hadisler, ihtilaflı hadislerden, genel ve mutlak rivayetlerden de münferit ve tahditli rivayetlerden önce gelmiştir.

Ayrıca her sûrenin altında fıkhî meselelerin yer aldığı ve her fıkhî konunun altında onunla ilgili hadislerin zikredildiği fasıllar vardır.[26] Hadisler ele alınmıştır.[27]

Diğer hadis toplulukları ile karşılaştırma

Yöntemi

Came’i Ehadisü-l Şia kitabının müellifleri her bölümde hadislerden önce konuyla ilgili fıkhî ayetlere yer vermişlerdir. Ardından ayetin belirttiği fetvanın aynı şekilde verildiği hadisler, sonrasında genel ve mutlak rivayetler en sonunda da münferit ve tahditli rivayetler gelmiştir. Ayrıca her başlığın altında fıkhî meselelerin yer aldığı kısımlar vardır ve her fıkhî konunun altında konuyla ilgili hadisler zikredilmiştir.[28] Bu derleme yapılırken Ayetullah Burucerdi'nin de ilke edindiği rivayetleri ölçmede ve hadisleri tanımada Kur’an-ı Kerim ve Masumların sünneti gibi temel kaideler göz önünde bulundurulmuştur.[29]

Basımı ve Yayınlanması

Came’i Ehadisü-l Şia kitabı Mukaddime ve Taharet ile ilgili bölümleri içeren ilk cildinin neşrine H. Kameri 1380 yılında Ayetullah Burucirdi'nin yaşadığı dönemde başlanmış ve vefatından birkaç gün sonra yayınlanmıştır.[30] Hicri Kameri 1385 yılında kitabın namaz konularını içeren ikinci cildi de yayınlandı.[31]

Hicri Kameri 1396 yılında Ayetullah Hoyi’nin de desteğiyle kitabın tamamı Kum'da basılmaya başlanmıştır. H. Kameri 1415 yılında da 26 cilt halinde tamamlanmıştır.[32] Came’i Ehadisü-l Şia ayrıca 31 ciltlik bir seri şeklinde Dünya Ehlibeyt (a.s) Kurultayı tarafından da yayınlanmıştır.[33] Söz konusu basıma 1992 yılında başlandı ve 2004 yılında da sona erdi. Bu baskıda Vesâilü-l Şia ve Müstedrekü-l Vesail kitaplarında zikredilmeyen bin kadar hadis kitaba eklenmiştir. Ayrıca bu baskıda kelimelerin anlamlarını ve bazı hadislerin açıklamalarını da içermektedir.[34]

Eleştiriler

Bazıları Came’i Ehadisü-l Şia kitabında bazı hatalar olduğunu belirtmişlerdir. Bunlardan bazıları şöyle sıralanmaktadır: Came’i Ehadisü-l Şia’da Muhkem ayetlerin hepsi zikredilmemiştir ve bazıları parçalara ayrılmıştır. Kafi kitabındaki “عدةٌ من اصحابنا” ifadesinde yani “ashabımdan bazıları” ifadesini “Şiilerden bazıları” olarak belirtilmesi durumu eleştirilmiş. Tahzibü-l Ahkam (تهذیب الاحکام) ve min Layehzare-l Fakih (من لایحضره الفقیه) Kitaplarından açıkça senetleri belirtilmeden deliller getirilmesi gibi bazı işaretlerin anlam eksikliği ve ana kaynaklara atıfta bulunulmaması bu kitapta dile getirilen diğer sorunlar olarak sıralanmıştır.[35]

Kaynakça

  1. ↑ Bu gruplar şunlardı: İsmail Moezi Malayeri, Hossein Ali Montazeri Nacafabadi, Abdolrahim Rabbani Şirazi, Mohsen Harampanahi, Seyed Hossein Kermani, Seyed Mostafa Kaşifi Hanseri, Abdolrahim Burucerdi, Alipanah İştehardi, Calal Taher Şemseduri, Holpaini, Muhammed Vaizzade Horasani, Muhammed Baker Abtahi Esfahani, Muhammed Taghi Sotudeh Araki, Seyed Behişti Burucerdi, Hasan Naeini, Seyed Muhammed Hossein Darchehai, Cavad Handaghabadi Tehrani (Tebrizi, "Kapsamlı Şiilerin Gücü", Hadisler ve Yöntemler 4.
  2. ↑ Tebrizi, "Came’i Ehadisü-l Şia ile ilgili Avantacları ve Dezavantacları", s. 145.
  3. ↑ Tebrizi, "Came’i Ehadisü-l Şia ile ilgili Avantacları ve Dezavantacları", s. 146-147.
  4. ↑ Tebrizi, "Came’i Ehadisü-l Şia ile ilgili Avantacları ve Dezavantacları", s. 142-143.
  5. ↑ Hüseynian Kumi ve Saburi, Surces of Şii fıhı, 1429 H. Kameri, cilt 22, s. 12.
  6. ↑ Hüseynian Kumi ve Saburi, Surces of Şii fıhı, 1429 H. Kameri, cilt 22, s. 12.
  7. ↑ Farzanduhi ve Fattahi, "Kapsamlı Şii hadislerine bir başka bakış", s. 90.
  8. ↑ Tebatebayi Burucerdi, Comprehensive Şiite Hadiths, 1992, cilt 1, giriş, s. 11/
  9. ↑ "Kapsamlı Şii hadisler; İlahiyat Fakültesinin resmi haber acansı Büyük Ayetullah Burucerdi Kudüs'ün değerli kalıntısı ". http://hawzahnews.com/detail/News/224815
  10. ↑ Subhani, İslam fıhının kaynakları ve kaynakları, 1419 H. Kameri, s. 367.
  11. ↑ Tebatebayi Burucerdi, Comprehensive Şiite Hadiths, 2001-1422 H. Kameri, cilt 1, Seyit Muhammed Hasan Burucerdi'nin Girişi, s. 17.
  12. ↑ Tebrizi, "Avantacları ve dezavantacları hakkında kapsamlı Şii hadisleri ve kullanma yöntemi", s. 143.
  13. ↑ Tebrizi, "Came’i Ehadisü-l Şia ile ilgili Avantacları ve Dezavantacları", s. 145-146.
  14. ↑ Vaizzade, Ayetullah Burucerdi Hayatı, 2006, s. 86 ve 92.
  15. ↑ Rahmanastayiş, "Kapsamlı Şii Hadisleri", cilt 1, s. 43-56.
  16. ↑ Tebrizi, "Came’i Ehadisü-l Şia ile ilgili Avantacları ve Dezavantacları", s. 146-147.
  17. ↑ Tebrizi, "Came’i Ehadisü-l Şia ile ilgili Avantacları ve Dezavantacları", s. 146-147.
  18. ↑ Tebrizi, "Came’i Ehadisü-l Şia ile ilgili Avantacları ve Dezavantacları", s. 146-147.
  19. ↑ Vaizzade, Büyük Ayetullah Burucerdi'nin Hayatı, s. 95.
  20. ↑ Tebatebayi Burucerdi, Comprehensive Şiite Hadiths, 1380 H. Kameri-1422 H. Kameri, cilt 1, s. 34-93.
  21. ↑ Tebatebayi Burucerdi, Comprehensive Şiite Hadiths, 1380 H. Kameri-1422 H. Kameri, cilt 1, s. 34-93.
  22. ↑ Farzanduhi ve Fattahi, "Kapsamlı Şii hadislerine bir başka bakış", s. 90.
  23. ↑ Farzanduhi ve Fattahi, "Kapsamlı Şii hadislerine bir başka bakış", s. 90.
  24. ↑ Farzanduhi ve Fattahi, "Kapsamlı Şii hadislerine bir başka bakış", s. 90.
  25. ↑ Tebatebayi Burucerdi, Kapsamlı Şii hadisleri, 2001/1422 H. Kameri, cilt 1, s. 21-33.
  26. ↑ Rahmanastayiş, "Kapsamlı Şii Hadisleri", cilt 1, s. 43-56.
  27. ↑ Farzuhi ve Fattahi, "Kapsamlı Şii hadislerine başka bir bakış", s. 110-110.
  28. ↑ Vaizzade, Büyük Ayetullah Burucerdi'nin Hayatı, s.133.
  29. ↑ Rahmanastayiş, "Kapsamlı Şii Hadisleri", cilt 1, s. 43-56.
  30. ↑ Vaizzade, Büyük Ayetullah Burucerdi'nin Hayatı, s.133.
  31. ↑ Tebatebayi Burucerdi, Kapsamlı Şii Hadisleri, 2001-1422 H. Kameri.
  32. ↑ Rahmanastayiş, "Kapsamlı Şii Hadisleri", cilt 1, s. 43-56.
  33. ↑ Hüseynian Kumi ve Saburi, Şii fıhının Kaynakları, 1429 H. Kameri.
  34. ↑ Farzuhi ve Fattahi, "Kapsamlı Şii hadislerine başka bir bakış", s. 94-101.
  35. ↑ Farzuhi ve Fattahi, "Kapsamlı Şii hadislerine başka bir bakış", s. 94-101.

Bibliyografya

  • Tebrizi, Muhammed, Kapsamlı Şii hadisler, avantacları ve dezavantacları ve onu kullanma yöntemi, Nev Ehploration in Curisprudence, No. 56, Yaz 2008.
  • Hüseynian Kumi ve Saburi, Mehdi ve Muhammed Hossein, Surces of Şii fıhı, Tahran, Farhang Sabz Publications, 1429 H. Kameri.
  • Rahmanastayiş, Muhammed Kazem, İslam Dünyası Ansiklopedisinde "Kapsamlı Şii Hadisleri" girişi.
  • Subhani, Cafer, İslam fıhının kaynakları ve kaynakları, Beyrut, Dar el-Azva, 1419 H. Kameri.
  • Farzanduhi, Camal ve Fattahi, Amir, "Kapsamlı Şii hadislerine başka bir bakış", Safineh, No. 56, 2017.
  • Tebatebayi Burucerdi, Seyit Hossein, Şeriat Kuralları Üzerine Kapsamlı Şii Hadisler, Kum, el-Sahf Publishing, 1992/1413 H. Kameri.
  • Tebatebayi Burucerdi, Seyit Hossein, Şeriat Kuralları Üzerine Kapsamlı Şii Hadisler, Kum, el-Mehr, 1380 H. Kameri-1422 H. Kameri.
  • Vaizzade Horasani, Muhammed, Büyük Ayetullah Burucerdi'nin hayatı ve fıkıh, ilkeler, hadis ve ricali okulu, Tahran, İslam Dinlerinin Yakınlaşması için Dünya Meclisi, 2000.
  • "Kapsamlı Şii hadisler; Seminerin resmi haber acansı Büyük Ayetullah Burucerdi Kudüs'ün değerli anıtı ", 27 Haziran 2010'da yayınlandı, 6 Aralık 2000'de gözden geçirildi.
"https://tr.wikishia.net/w/index.php?title=Came’i_Ehadisü-l_Şia_(Kitap)&oldid=81727" sayfasından alınmıştır